Nairobi, Dar es Salaam... iedereen heeft recht op een eerste indruk

plaatjes? volgende keer als ik de straat op ga neem ik een camera mee...



In de afgelopen dagen heb ik veel nieuws gezien. Ik ben op reis in Oost Afrika en was in Nairobi voor 3 nachten en vloog toen door naar Dar Es Salaam in Tanzania. Heb hier nu al drie nachten geslapen dus ben echt een ‘old hand in this country’.

Zo’n 8 jaar geleden was ik voor het laatst in Nairobi en zo’n 18 jaar geleden in Tanzania. Dat Tanzania van toen telt niet mee, ik was er te kort, maar in Nairobi was ik vlak na elkaar 3 keer en moest daar toen filmpjes produceren.
Door een assignment die we toen hadden, eerst met National Geographic en later met Discovery Channel mochten we veel op reis en vanaf ons bureau in Hilversum hadden we het idee dat het handig was kleine doch efficiënte netwerken op te zetten in allemaal verschillende landen. Ineens was Kenia en vogue en maakten we een aantal programma’s daar. Omdat ik er een keer geweest was, was het logisch mij voor de volgende keer daar ook heen te sturen en daarna was ik ineens de Oost Afrika specialist binnen het bedrijf. Bij kleine bedrijven werkt dat zo. Ik dacht echt dat ik NL topproducer in Oost Afrika was. Hoe mooi kan je je leven maken als je geen spiegel hebt.

Nu reed ik, een hand vol jaren later door Nairobi en herkende weinig. Ja, veel mensen met armoeiige kleren in een vrij lelijke stoffige stad, maar dat was ‘t dan ook. Ik was nu in andere wijken dan toen. Inderdaad, als je 8 jaar geleden in Amsterdam was en je werkte voornamelijk in het gebied van de Dam en bij de Brouwersgracht, misschien nog wat in het westelijk havengebied, dan heb je een vrij goede indruk van de stad, dat deel van de stad, als je dan later terug komt en je bent in Zuid, bij het Museum plein en je rijdt nog effe naar de Bijlmer, dan zie je een compleet andere stad. Die twee hebben weinig met elkaar te maken. Datzelfde geldt in Nairobi en zo kan je jezelf op een dwaalspoor zetten. Met terugwerkende kracht viel de Nairobi specialist van 8 jaar geleden door de mand.

Ik logeerde bij vrienden. H en K hebben een prachtig huis, een lel van een tuin, twee gevaarlijk uitziende hardblaffers die alleen maar lief zijn en willen kroelen. De lucht was bewolkt en het was koud, kouder dan in Amsterdam nu. Het regende en er was geen reden het zwembad te gebruiken, maar ik wandelde wel ommetjes door de tuin. Een dag lang had ik afspraken, de volgende dag versliep ik mij en miste mijn vlucht en had nog een dan in Nairobi. Ik ben appartementen en huizen gaan bekijken. Comfort kost geld, er is meer keuze dan in Nederland, maar het kost hetzelfde. Dat is toch jammer van die vreemde Afrikaanse en Aziatische landen; ik had bedacht dat ik voor een paar grijpstuivers enorm comfort kon kopen. Zag iets voor me met verandah’s , rijen knipmessen personeel, voetenbankjes en een giraffe in de tuin, voor het geld waar je in Amsterdam een driehoogachtertje voor doet, maar dat is niet het geval. Au contraire... Ik at twee avonden met H en K en zij vertelden over het leven in deze stad. Over de leuke mensen die ze kennen, over het wilde leven buiten de stad (er is zoveel omgeving hier en die is zo spannend en wild...) H en K zijn geweldige gastheren, fijn huis, lekker comfort, fraaie meubelen, lekker eten goede gesprekken... nice nice landing.
Ik zag voornamelijk mogelijkheden en voordat het kon inklinken zat ik op een vlucht naar Dar Es Salaam.

Ik werd ingekwartierd in het appartement bij het kantoor, een kamer en een badkamer. Het kantoor staat in een fraaie tuin in een soort tweede centrum van de stad. Het oude centrum is de eerste, de zogenaamde peninsula (mooi woord) is het tweede. De eerste is oud en rommelig, de oude winkels, de open markte met stinkende koeien beenderen, de fruitstalls inclusied de vliegen, de schuierende mensen. Het tweede is wijds, open, met villa’s en brede straten. Hier wonen de diplomaten, zijn de ambassades, de kantoeren van de NGO’s en hier zijn de supermarkten met vacuum verpakt vlees. Daar staat het kantoor in de tuin van de woning van de piloot van de president. Op kantoor is het een gedoe. Alles is nieuw, mensen rennen in en uit, structuren moeten nog op hun plek vallen.

Tot het moment van aankomst zei ik nog dat ‘ze’ dit willen en dat ‘ze’ dat moeten doen. Meteen nadat ik binnenstapte veranderde dat. Nu willen ’we’ van alles en zetten ‘we’ de schouders er onder. Ineens is het project hier ook mijn project geworden.
In de afgelopen weken wist ik dat ik hier heen zou gaan en probeerde ik mij allemaal voorstellingen te maken. Dat lukte niet. Van een ideaalbeeld werd het een vervelend door ratten vergeven dirt hole. Dan weer werd het een ideaal project om de wereld te veranderen en landde het weer op tragische wijze op zijn voeten en werd het iets hanteerbaars. Van alle kanten heb ik het bekeken en er ideeen bij gehad. Nu ik er ben is het ineens een gewone realiteit, met gewone problemen en lastigheden.
Het programma dat we hier maken is even goed als simpel. Het belangrijkste is dat het nu anderhalve maand op tv is en dat het een doorslaggevend succes is. Dat is bijzonder. Het plan is om het ook in andere landen te gaan uitrollen. De potentie is zo ongelooflijk groot en in de afgelopen dagen hebben we daar, met de voeten op de grond over nagedacht. Heerlijk. Het realiseren van dromen is het beste wat je kan doen en als je dan, in the heat of the moment, je ineens realiseert dat je dat aan het doen bent terwijl je naast klosend water zit, en dat dan langzaam het dubbeltje valt en je je realiseert dat dat water de Indische Oceaan is dan wordt het ineens spooky en bijzonder. (Twee maanden geleden zat ik ook aan de Indische Oceaan, maar aan de andere kant, met mijn voeten in zee in Kiluan bay in Sumatra). De dag er na zaten we op een plek met langbenige zwarte mevrouwen, heerlijke garlic shrimps te eten. Je moet de dingen laten inklinken. Als je accepteerd dat het is zoals is het kan je er weinig van genieten, maar als je een stapje terug doet, je realiseert waar je bent en je bedenktdat het best bijzonder is dan pas kan je genieten. Niet alleen genieten van de Indische Oceaan, maar ook van de Veluwe, niet alleen genieten van een boom vol witte frangipani bloemen tegen een strak blauwe lucht, maar ook van een pasta met knoflook en ansjovis op een regenachtige dag in Amsterdam (uitzicht op de kostverloren vaart met verpieterde bootjes).

Met F, mijn baas hier en J, die in Tanzania doet wat ik in Kenia moet gaan doen, heb ik goede gesprekken gehad. Niet alleen over creatieve dingen, maar ook over gewoon management, over geldstromen en over wat de markt aan kan. Dat zijn zowel de sponsoren en adverteerders als de kijkers, beide zijn onze markt. Geweldig om zo’n crash cours te krijgen.
De nieuwigheid zette meteen de creatieve kraan open. Ik probeer structuren te zien, lijnen te ontdekken, en onwillekeurig vullen de gaten zich met veronderstellingen en aannames. Levensgevaarlijk.
Het is moeilijk om de associaties, de linkjes in mijn hoofd, de mogelijkheden en de train of thoughts stil te leggen. Het gaat nu om dit programma, en dat gaan we heel erg goed maken. Focus and first things first, maar in de drie dagen dat ik hier ben zijn er al drie andere formats voorbij gekomen. Mannen met plannen, goede en minder goede. Leuk voor de locale markt, leuk voor de hele wereld. Solide business modellen en creatieve flodders. Spannend om uit te vinden wat hier wel en niet kan, waar behoefte aan is en wat internationaal zou kunnen kloppen. Maar... focus and first things first.

Vandaag zat ik in de auto met J. We moesten een tv kopen voor op kantoor. Het is een beetje een andere ervaring van in Nederland. Met verschillende chauffeurs reden we door de stad, van de ene klote winkel naar de andere rotzaak. Tot dat we om onduidelijke redenen besloten onze aankoop in die ene winkel te doen. In een binnenstebuitengekeerde badkamer die gerund werd door een aanstellerige Indiase nicht begonnen de onderhandelingen.
Ik bedacht me dat ik nog nooit in een land was waar ik binnen 48 uur na aankomst een tv ging kopen, alsof het een eerste levensbehoefte is. We zeikten we alle tv’s af, wilden van de verschillende toestellen het geluid horen (zwarte mannen met moslimpetjes openden dozen en probeerden de tv toestellen in bedwang te houden terwijl ze het geluid zo hard mogelijk aan zetten). Natuurlijk geloofden we best dat het geluid van de Chinese of Indiase tv in orde was, maar we wilden de indruk wekken dat we echt iets wisten. Eigenlijk wilden we als premie op onze aankoop een extra set speakers hebben, da’s handig bij het monteren op kantoor. Dat zou alleen maar lukken als we gefundeerd de speakers van de tv zouden afkeuren. We hadden al besloten en gingen toen afdingen. 570.000, moet best naar 10% minder kunnen.
De Indiër speelde hard to get en dat deden wij toen ook maar. Op een gegeven moment moest J naar de wc en ben ik even buiten gaan staan.
Dan sta je op straat.
Dan zie je ineens waar je bent.
Dan verschuiven de panelen,
Dan lijkt ineens een animatie werkelijkheid te worden.
Dan wordt een decor een stad met mensen, zonder dat het glas van een autoruit, van een winkel of van een kantoorraam er tussen zit.
Gedoe, geur, geluid.
We kregen 10% korting en gingen met de tv maar zonder de speakers terug naar kantoor.
Geen idee of we genaaid zijn of dat we heel goed onderhandeld hebben.

Motorfietsen en andere sieraden

Iets meer dan een jaar geleden had ik een zootje gemaakt van bijna alles wat mij dierbaar was. De hele boel viel uit elkaar en op het toppunt van de ellende werd mijn motorfiets gejat. Gewoon, hier voor de deur. 's Avonds neergezet, 's morgen geen spoor meer van te vinden. Gezien mijn staat op dat moment vond ik het niet erg. Ik was waarschijnlijk in een zen mood en dacht alleen maar: 'mmmmmm, het is slechts materie".

Precies een jaar later kwam ie terug, werd ie op een trailertje afgeleverd met alleen kapotte sloten. Ik was niet eens als een kind zo blij, dacht alleen: 'mmmmm... da's handige materie'. Inmiddels heb ik mijn voiture de deur uit gedaan en doe alles op mijn motorfiets. Dat ding is eigenlijk heerlijk, het is handig, snel, solide en toch zo levengevaarlijk. Technische details zijn oninteressant, en ik weet ze niet eens, maar hij start, rijdt en remt en ik heb nauwelijks last van files. (vind alleen wel dat wij, motoren, net als in Scandinavië op de bus- en taxibaan zouden moeten mogen, dat is stukken veiliger).

Vannacht wandelde ik over het wereldwijde web en ontdekte een motorfiets. Zoals ik zei; eigenlijk interesseren die dingen mij technisch geen moer en ik hou niet zo erg van opgepoetste luxe daar waar het gaat over transportmiddelen, mij zal je niet zien cruisen met mijn motor, geen ommetjes voor de lol, omdat ik daar geen lol aan vind. Ik wil gewoon snel en comfortable ergens geraken bij voorkeur op een niet al te lelijke manier.

Maar toen zag ik dit ding en werd ik toch stiekem een beetje week. Niet uit hebberigheid, ik zou niet weten wat ik met dat ding zou moeten, maar uit een nederig gevoel voor vormgeving, voor kwaliteit en voor niet uitgekomen dromen. Het design en de vormgeving kloppen voor geen meter (maar dat van een Harley is ook niet heel handig). Het gaat om het idee dat er ooit mensen waren die dachten dat een motorfiets sophisticated kon zijn, dat het een comfortable en stylish alternatief was voor de overdekte auto met 4 wielen. Er is een designteam mee bezig geweest en een baas van het bedrijf heeft het ding in productie genomen, dan is er iemand geweest die hem gekocht heeft (geen idee hoeveel er gemaakt zijn) en die koper heeft hem bij thuiskomst trots aan zijn vrouw enkindere laten zien (ik zie een oprijlaan en mensen met houterige bewegingen in fijne pakken...) Sinds die tijd is die motor dagelijks met een lapje schoon gemaakt, hij is gepoetst en geboend. Nog steeds vanwege de volle overtuiging dat dit niet alleen mooi, maar ook goed was.

Op een een of andere manier doet het erg denken aan een duur horloge. Volslagen zinloze versiering; een duur apparaat dat heel erg goed is in één enkel ding (de tijd aangeven), terwijl er andere en goedkopere en betrouwbaarder oplossingen zijn. Sterker nog, iedereen heeft tegenwoordig een telefoon bij zich waar ook een klok op zit. Het Horloge is desalniettemin niet uit de mode geraakt, ze worden nog steeds gemaakt (hoewel er gekreun klinkt uit Zwitserland) en juist gisteren hoorde ik nog dat je iemands kwaliteit kan beoordelen aan de hand van zijn schoenen en zijn klokkie (let op: zijn kwaliteit, vrouwen gaan langs een andere meetlat).

Anyway, mijn horloges liggen in een la en mijn motor is oud en vlekkerig, toch kan ik wegdromen bij zo'n apparaat...

vakanties.... en weer terug, inshallah.

Iedereen is op reis, of geweest.

Weg om met kinderen in zwembaden dingen aan het doen die maar half leuk zijn. Men accepteert dat vakantie er nou eenmaal bij hoort. Elk jaar is het weer een crime om te bepalen wat goed genoeg is voor de kinders en waar de ouders ook best aan hun trekken komen.(Iets met veel wijn).

Mijn overburen zijn gisteren terug gekomen, nu hoor ik ze weer. Ze kreunen en klagen tegen hun hond: "Pietje, foei, Pietje braaf, Pietje kom". Ik had die mensen niet gemist maar bemerk hun aanwezigheid. Ik ben blij dat ik Pietje niet ben. Of hij is drie weken opgesloten geweest in een duur asiel, of moest drie weken mee naar een veel te warme camping en dan constant aan de lijn en nog steeds dat gezeik over Pietje dit en Pietje dat. Ik zou mijn tanden in een kuit zetten als ik Pietje was, of dat spelletje over die zindelijkheid heel erg gaan traineren.

Van vrienden en familie is het bij te houden, zo van 'die zullen zo langzamerhand wel terug komen'. En dan bellen ze omdat ze zo'n fijne tijd hebben, of gehad hebben. Ik gun het ze van harte, maar kamperen vond ik altijd vrij vervelend en drukke campings al helemaal en dat kindergedoe lijkt ook aan mij voorbij te gaan. Maar werk staat bijna stil, er is geen donder te doen. Er zijn veel mensen in de stad en door de zon waande ik mij ook in zomerse omstandigheden. Niemand heeft haast, iedereen heeft een excuus. En ik heb een bootje en een gebrek aan discipline.

Toch kan ik ook jaloers zij op die vakantiegangers met kinderen. 'T is ook wel heel plezierig. De prioriteiten zijn zo lekker duidelijk. De kinderen moeten het leuk hebben en de rest is post puberaal en pre midlife gezeik.
Je weet wat je krijgt, je hoort te zeiken, het zwembad moet tegenvallen en de kampingdisco met die te jonge, maar te geile meisjes is verboden terrein, je weet dat er binnen drie kwartier rijden er een fraai museum, een mooie kapel en een goede kroeg is, maar daar ga je niet naar toe. Je weet dat je vlak in de buurt heel lekker, ver boven het budget, kan gaan eten, en dat stel je nog eens lafjes voor, maar je doet het niet. En glazig kijken naar die BBQ kooltjes is ook wel fijn. Hup lappie er op en de kinderen weer blij. Dat gedoe met alleen een korte broek en een een hemd is eigenlijk wel lekker en dat de buurman dat ook doet is naar. (hij is een lul, een pak karnemelk, een suffe eikel met een transistor, maar je kan er goed biertjes lenen).
Het is comfortably confronting.

Terug in Nederland is het effe wennen. De kinderen hebben er geen probleem mee. die hebben het met hun vriendjes een half uur over de vakantie (huh.. maar vooraf waren ze heel stringent... moeten ze nu dan niet scoren met al die dure uitstapjes die we voor ze planden... nee dus... geef ze een stok een steen en een rivier en ze zijn een hele dag blij).
Doe als je kinderen doen: meteen on line gaan. Desnoods in korte broek met hemd, niemand die het ziet.

Wij bleven achter en deden de normale Nederlandse dingen.
Probeerde werk te vergaren en dagelijks naar de postbus te gaan. Een beetje heen en weer bellen om voeten aan de grond te krijgen. Ik haalde een lekkere dikke klus binnen en was daar blij om, zomerse loomheid. 't is heel nuttig en het bootje lonkte elke dag. Soms blogde ik een stukkie en constateerde dat het aantal mensen dat dat las afnam.
Stukkies niet leuk genoeg?
Nee, iedereen was weg en zat met `ijn eigen pak karnemelk te socializen op een camping.

Ik ben blij dat vrienden en andere followers een geweldige tijd hadden en weer terug komen. Long live modern media, long live rainy days...
Ik hoop vooral dat het aantal lezers van mijn blog nu weer stevig gaat stijgen.
Haak in en lees mij...
De laatste dagen was 't abonimabel.
(een klein traantje wegpinkend)

dagje Den Haag - GEM -

Vandaag was ik even in Den Haag, hop op de motorfiets er heen en een paar uur later, swoosh, weer terug. (Nederland, of de Randstad, is altijd kleiner dan je denkt, maar dat is een heel ander verhaal.) Ik had een vergadering in de schaduw op ’t Plein en kreeg in een luttele anderhalf uur zo veel informatie dat mijn hoofdje tolde. Ik wilde niet meteen terug om weer drie kwartier uit te waaien op mijn fiets, was bang dat alle informatie er meteen weer uit zou waaien. Musea zijn dan een goede plek, dacht ik.

In mijn achterhoofd wist ik dat ik iets gelezen had over een tentoonstelling in ’t GEM, het moderne kunst hoekje bij het Gemeentemuseum. Ik ging er heen.

Voor het Gemeentemuseum staat een kraampje dat heel vieze ijsjes verkoopt en ijsetend bekeek ik dat gebouw nog een keer. Tjongejonge wat is dat toch prachtig. Dit gebouw kom ik toch wel vaak tegen in mijn leven: Een van mijn eerste baantjes was kaartjesverkoper in De Beurs van Berlage in Amsterdam gedurende de Berlage tentoonstelling, daar was uiteraard een ferm deel besteed aan Het Gemeentemuseum. Het is een soort optimaal gesamtkunstwerk onder de strakke regie van Berlage. Daarna was ik veel in Indonesië en erg geïnteresseerd in de koloniale architectuur, een van de inspiratiebronnen van Berlage, die Hollandse tropische architectuur vond ie wel wat en bestudeerde dat grondig. Deze man heeft die stijl weten te perfectioneren en weer aan NL aangepast. Het Gemeentemuseum is daar een mooi blijk van, alles is daarin zichtbaar, pendopo’s met oversteken, water als in de Balinese huizen en ga zo maar door. Later heb ik met Cees Dam een serie tv programma’s over architectuur gemaakt en wenmaakten wij ook een aflevering in en over dit gebouw. Cees Dam is een vreemde snuiter en ik hoef het niet over zijn architectuur te hebben maar als presentator en uitlegger van architectuur (en kwaliteit) was, en is, hij bijzonder. Ik heb veel van hem geleerd, en afgeleerd.



Na het ijsje en opgeladen door de verwondering over de pracht van het gebouw ging ik niet naar binnen, maar naar de buren. Het GEM. Het is een lelijke naam voor een lelijk gebouw. Ik vroeg me af hoe die architect, ik weet niet wie het is, dit heeft durven bouwen (ook een fijne rol voor de opdrachtgever, trouwens). Het bijna blasfemisch om een kloon naast zo’n meesterlijk gebouw te plaatsen. De detaillering, het silhouet en de maatvoering is allemaal geleend van Berlage, maar omdat dat ding van d'oude meester zo mooi geproportioneerd is, brengt de aanplak nieuwbouw de oudbouw uit balans. (Door het Museon, wat er aan de andere kant aan vast geplakt is, was het oude gebouw al ont-isoleerd, maar dat wil niet zeggen dat je het nog een keer kan doen.)
Soit, het is zo en het zal wel zo blijven en iedereen zal zich bewust zijn van de dwaling. Ergeren is een oude mannen emotie.

Binnen, zoet van de ijssmaak, bedacht ik me dat ik de fototentoonstelling van Marco van Duyvendijk wilde zien. Had hem op de radio gehoord (ik ben een fan van Kunststof... dagelijks op de podcast voor het slapen gaan). Eerst bekeek ik de schilderijen van mijnheer David Schnell. Opgeleid als graficus maakt hij nu grote imposante en erg romantisch-mathematische werken. Het is een schijnbaar onmogelijke combinatie, maar hij doet dat toch. Centraal thema: Het verdwijnpunt. Nou, als dat niet romantisch is...

Goed? Ja, zonder twijfel.
Bijzonder? Ja, ook wel.
Heen gaan? Mwwah, mag je zelf weten.


Daarna dan die Van Duyvendijk.
Ja, dat is wel wat.
Dat is wel erg fraai. Het werk hangt inhoudelijk tussen fotojournalistiek (waarbij hij zich bedient van slow-photography; hij bijt zich in een onderwerp en laat dat niet los) en pure kunst in. Maar dan toch steeds met een documentair oog. Naast de technische perfectie van de beelden (dat is een ambacht dat weinigen nog onder de knie hebben) lijkt zijn keuze voor compositie heel makkelijk. Da's verneukeratief want als je beter kijkt, blijkt dat dat niet zo is. Niets is gratuit bij hem.

Stel je voor hoe je met je camera voor een model staat. Dat model is waarschijnlijk niet willig, het gaat namelijk om iemand die geen model is, maar op zijn verzoek dat voor een paar minuten wordt. Hij gaat uit knippen, maakt een stelletje foto’s en bouwt van die interactie tussen hem en het model een klein feestje. Je kan zien, op iedere foto, dat het hem gelukt is het model rustig te krijgen, over die eerste zenuwen heen te tillen en haar (er zijn erg veel vrouwen als model) in een comfortabel bad van onzekerheid los te laten. Ze drijven op een vertrouwen dat ze in hem stellen. Die Duyvendijk moet een aardige man zijn, anders kan je dit soort vertrouwen niet krijgen, en hij misbruikt dat vertrouwen niet.
Het gevolg zijn prachtige foto’s. Die foto’s registreren wat hij zag, de situatie die hij creëerde.
Omdat hij zo’n aardige man is, doen die foto’s nooit echt pijn.



Merkwaardig is dat voor de publiciteit een van de drie gekozen foto’s juist wel zo’n foto is die pijn doet. Letterlijk. Eigenlijk past de foto van het meisje met het schoolbankje op haar hoofd niet in de serie in het museum en al helemaal niet als p.r. beeld. Maar ja, het is wel een sterke foto. Ik begrijp de p.r. afdeling van het GEM wel, maar ik snap niet dat de fotograaf het er mee eens was.

Het toevallige is dat Van Duyvendijk op een heel aantal plekken was waar ik ook was. Zijn foto’s zijn natuurlijk 1000 keer beter dan de mijne, maar de situaties waar hij was zijn vergelijkbaar.
Ik ben daar niet geweest als fotograaf, ik was er als reiziger, of toerist (een groot verschil trouwens).
Hij was er om foto’s te maken, en ik maakte er foto’s omdat ik er was.
Maar omdat ik er was, en dingen zo ongeveer zag die hij ook zag, zie ik zijn foto’s toch minder als abstracte beelden, het is minder exotisch, herkenbaarder. Hij komt met zijn camera wel erg dicht bij het balletmeisje in Mongolie dat zich in een vreemde knoop vouwt. Zij had ongetwijfeld pijn en toch blijft ze hem toelachen, dat is prachtig, echt een verdienste. Van beide trouwens.
Maar zo’n man met een roofvogel op zijn arm, ja, die wil wel gefotografeerd worden. Of die worstelaars op het Nadaam festival, 't is prijs schieten daar, want elk beeld is mooi en vertelt een verhaal (nu heeft hij wel een paar extreem mooie beelden geschoten..) Wat ik uit mijn ooghoeken zag legde hij vast.

De serie foto’s die hij in Roemenië maakte zijn priceless...
Zijn fotografie wint aan intensiteit als hij tijd heeft, heel veel tijd heeft. In Roemenië was hij een paar jaar en bleef er terug komen, bij dezelfde mensen. In Mongolië, China, Japan, Korea en Taiwan ‘maar’ een paar weken of maanden.
Dat verschil is zo duidelijk zichtbaar.

De beelden trokken mij een wereld binnen waar ik graag ben.
Vol respect, vol aandacht en vol geweten en onbevattelijk.
Het is bijna merkwaardig om te merken dat iemand die zo integer werkt bijna geen applaus meer krijgt omdat het niet hard, schokkend of pervers is.
Ga er heen:

Op de terugweg naar Amsterdam was het makkelijker over de foto’s te blijven nadenken dan over de meeting die ik eerder die dag had. Die meeting was wel bepalender voor de komende maanden trouwens.

Beating around the bush

bij dit verhaal had ik weer een illustratieprobleem, dat lijkt mij duidelijk.




Vanmorgen vroeg zat ik in de gym. Dat is niet de leukste plek op de wereld en als ik aan gewichten trekt of op een loopband staat gaan m’n gedachten alle kanten op. Naast mij waren twee mijnheren bezig op de loopband. Hoewel ik oordopjes in had stond mijn muziek uit. Zij wisten niet dat ik woordelijk hun conversatie kon volgen, laat staan dat ik die kon onthouden en twee uur laten kon opschrijven.

-‘Went het idee al?’
-‘Ja... aanvankelijk leek het mij een geweldig plan, toen kwam een moment van inkeer en nu het allemaal dreigt te gebeuren is de tijd voor beating around the bush afgelopen.’
-‘Gewoon doen, joh.’

Ze hadden het er over dat een van beide, de dikkige, voor een tijd naar het buitenland zou gaan. Blijkbaar had hij koudwatervrees. De dunnige ging proberen het minder zwaar te maken voor de buik. Misschien dat die dunne zelf wel in het buitenland gewoond heeft. De dunne was de man van de helikopterview:

-“ Een aantal vrienden van mij woont in het buitenland, sommigen zijn er heen gegaan toen ik ze kende, de meeste waren er al. Je hebt ’beslissers’ en ‘overkomers’. Die overkomers, dat zijn de gelukzoekers die zijn blijven hangen. Dat wil niet zeggen dat ze nooit een beslissing maakten, maar die beslissing was: ga ik terug naar NL of blijf ik hier. Dat zijn de mensen die op een locaal contract werken. Daar horen ook die lui bij die pendelden, een deel NL en een deel buitenland waren en die vervolgens zagen dat ze eigenlijk meer buiten onze grenzen verkeerden en voor wie het fiscaal interessanter was niet in NL belasting te betalen. Zij namen de beslissing niet te vertrekken, maar bleven gewoon weg.... Dat zijn die hufters die in NL geen belasting wil betalen en dan klaagt dat dat gekort wordt op hun AOW hier...”
- ‘ die denken dus wel dat ze na hun pensioen weer in Nederland gaan wonen...’ de dikke probeerde een beetje zout in het eten te gooien.
- “...of nog erger; die willen in Nederland hun AOW hebben om dat op een palmenstrand uit te gaan geven...” de dunne deed er peper bij.

Het dreigde een mooi gesprek te gaan worden tussen een bange dikkerd en een stuurman aan de wal die het allemaal gaat becommentarieerden, maar verder nooit vieze handen maakt. Ze zweetten en ademden zwaar. Ze hadden de juiste kleren aan voor in de gym, fijne gewassen broekjes en bijna nieuwe schoenen. Naar mijn inschatting twee redelijk succesvolle mannen van begin 40 op een dinsdagmorgen in de zomer.

De dunne helicopterde verder:
-‘Er is een verschil tussen het moment van voornemen en het moment van doen. Dat is dus het verschil tussen de ‘overkomers’ en ‘de beslissers’. Die overkomers zijn niet belanrijk... jij bent nu zo’n beslisser en jij maakt een proces door....’ De dikkige keek er een tikkie trots bij. De dunne stoomde door ‘...er zijn twee momenten die belangrijk zijn. Eerst is er het moment dat je bedacht dat een langdurig verblijf in het buitenland eigenlijk wel een goed idee is. Dit is het papieren moment. Niets staat nog vast en er is alleen bereidwilligheid. Dat was dat bommetje binnen je relatie. Je kan zo iets makkelijk denken of willen en dan zachtjes poneren, maar het is gratuit, het heeft nog geen enkele consequentie, alleen dat Ellen zich de klere schrok. Maar 80% van de mensen die zegt dat ze eigenlijk wel naar het buitenland zouden willen emigreren doet het niet. Dat zijn de eikels die zich zelf wel in Ibiza zien wonen, de sukkels die verliefd worden op hun Thaise vriendin, of de toerist die genoeg heeft van zijn leven in onze polder; dromers die een uitvlucht zien uit hun 9 till 5 bestaan dat geterroriseerd wordt door kinderopvang en Albert Heijn, maar die eigenlijk geen afscheid kunnen nemen van hun bonuskaart.”
De dikke luisterde met grote oren (net als ik) en de dunne ging door met zijn analyse, alsof hij een rapport aan zijn secretaresse aan het dicteren was... ik schatte hem in op een ambitieuze advocaat. Hij maakte een tussenhoofdstukje, alsof hij aanstormende kritiek voor zou willen zijn.


- ‘Daarnaast zijn er mensen die ooit bij hun baas hebben aangegeven dat ze bereid zijn een post in het buitenland in te vullen, nadat ze met hun vrouw op de Ikea bank bespraken dat het leven echt anders zou moeten in het kader van born to be wild. Als het puntje bij paaltje komt komen ze er ook achter dat een internationale verhuizing wel een heel erg draconische stap is om hun leven te veranderen, doodsbang voor de midlife crises... en die baas heeft natuurlijk allang door dat dat ambiteuze gedoe van die knul geblaat is, dat ie helemaal niet zonder zijn schoonouders het weekend door kan komen en dat het een gevaar is voor de kumpanie als hij deze Jan Willem de wijde wereld in stuurt...’

De dikkige deed of ie moest lachen, maar dacht aan zichzelf. Was het een uit de hand gelopen grap, was hij zo’n Jan Willem die een gevaar was voor het bedrijf en zou Ellen zich niet stierlijk gaan vervelen?
De dunne zag het niet en bulderde door:

- ‘Het moment dat je besluit echt te gaan, als je ”Ja” zegt tegen je baas, dat je tickets gaat kopen, websites gaat lezen over waar je gaat landen, housing agencies mailt en en koffers gaat pakken. Dat moment is The Big Moment. Dan ben je echt bezig de boel achter je te verbranden. Dan pas komen de dingen in beeld die je hebt en die je nog niet hebt. Dat is de waterscheiding en dat moment eb jij al lang achter de rug, dan is de tijd voor twijfel en geleuter voorbij. Dan is het koffers oppakken en hup die plane in en de boel aan de andere kant van de wereld opzetten,. Pas daarna kan je achterom kijken en eens zien wat voor schde je hebt aangericht.’

Dat woord ‘waterscheiding’ heb ik onthouden, een mooi woord dat precies duidelijk maakt waar de dikke zich nu bevindt. Er voorbij, voorbij het punt van no return. Hij is al aan het koffers pakken en er is geen weg meer terug is. Hij moet de volgende stap zetten en komt dan terecht in een grote lege ruimte vol onzekerheden. Hij kan zijn baas niet meer zeggen dat het eigenlijk een stom plannetje is en dat hij toch maar niet weg gaat.
Maar de dunne was nog niet klaar... hij bleef doorstampen op de loopband, lange stappen op 11 km/h, terwijl de kleine dikke op 10 km/h hobberdebolderde. Bij de woorden ‘de boel achter je verbranden’ was zijn gezicht in een frons getrokken.

- ‘Naast de contracten en de social bullshit kom je ineens in een parcours terecht waar je met de neus op feiten gedrukt wordt. Het gaat niet om de perks en wat je gaat winnen, het gaat om wat je achterlaat. Daar moet je ineens waardes aan gaan koppelen. Je moet dan dus denken: ‘Ik vind het dus blijkbaar belangrijker dat mijn carrière goed gaat, boven dat ik voor mijn oude kwijlende moeder kan zorgen’, of ‘ik vind mijn vrijheid een groter goed dan dat ik vriendschappen acht’, ‘ik vind de hardschip die ik mijn kinderen ga aandoen ondergeschikt aan het inkomen dat ik ga krijgen”... duizenden van dit soort vragen moeten gesteld worden, en is het niet door de emigrant zelf dan wel door de achterblijvers.

De monoloog kreeg een vreemde draai en ik vroeg mij af wat de dunne aan het doen was. Hij was op een harde manier aan het inwrijven wat de dikke zich allang bedacht had. Ik zag die dikke er voor aan vrij zorgvuldig om een paar hete hangijzers heen te manoeuvreren en nu ging die ander hem bij de nek pakken en met zijn neus in de stront duwen. Onaardig en onnodig, maar het was nog niet klaar:

- ‘Het is een leuk probleem dat op allerlei manieren aangepakt kan worden. Zowel filosofisch dus: hoe belangrijk kan een mens zijn? Het kan ook ideologisch, wat kan en wil ik voor mijn wereld betekenen? Of economisch ,more money more funny? En ook sociologisch, want de vraag is; hoe kan ik mijn waarde houden zonder fysieke aanwezigheid, zonder dat ik er zelf ben... . Praktisch gezien zijn de vragen heel eenvoudig, maar de antwoorden zijn complex. De echte vraag is: Wil ik wel weg uit mijn veilige omgeving? Wil ik wel dat ik mijn vrienden niet meer wekelijks zie, lukt het wel via Skype, mails en sms de boel vast te houden en contact met dierbaren te houden zondar dat ik onbelangrijk wordt voor de mensen hier?’

Hij denderde door op de loopband en zijn woorden rolden uit zijn mond op het ritme van zijn stappen. Ik was inmiddels buiten adem, maar kon niet ophouden met rennen omdat ik het verhaal verder wilde horen. De dunne keek niet meer naar de dikke, hij was in zijn eigen gedachtencirkel terecht gekomen en stippelde een traject uit in zijn gedachten die niets meer te maken had met het aanstaande vertrek van zijn mollige vriend. De kleine dikke keek naar de metertjes op zijn dashboard en keek zo af en toe op naar zijn lange vriend. De dunne was onstopbaar, als in een trance:

-“ Degene die weg gaat, gaat een grandioze tijd tegemoet: je komt mensen tegen, ontmoet nieuwe culturen, je maakt vrienden en hebt waarschijnlijk binnen de kortste keren weer een sociaal netwerk om U tegen te zeggen. Je zal nostalgisch zijn naar Nederland en het gelijktijdig missen als kiespijn. Sinterklaas en klompen blijven hoog in het vaandel, reken maar, maar de PVV-discussie ebt al snel heel ver weg. Ha ha ha... Man jij bent bevrijd van al dat Volkskrant en Telegraaf gezeik, jij hoeft niet meer na te denken over chipknip, ov-kaart, Noord-Zuidlijnen of ....’
eindelijk zegt de dikke iets:
-‘Nou, die WK in Nederland had ik niet willen missen...”
De dunne hoort het niet eens, hij is verstoord in zijn betoog en pakt de draad meteen weer op:
-‘Het grootste probleem is bij de achterblijvers. Die zullen de landverhuizer missen. Wij hebben niet ineens het uitzicht over sawa’s, over grazende olifanten, over wodkadrinkers of 5th avenue. Wij, de achterblijvers zijn de achterblijvers die mee moeten in de droom en al het gedoe van het vertrek, maar vervolgens nog steeds door de novemberregens fietsen, die lullige sneeuwklokjes zien opkomen en een paar maanden later op het strand liggen tussen allemaal andere achterblijvers en wij staan over een half jaar nog steeds met een bonuskaart staan te zwaaien. De problemen van de emigranten zijn niks vanuit het perspectief van de thuisblijvers en de thuisblijvers voelen mee met de emigrant, doen net of ze het erg vinden dat ie weg gaat, maar hebben nog meer verdriet, vanwege hun eigen lulligheid...’

Ik hapte naar adem en stapte van de loopband af. De heren zetten de band in de uitloopstand. De dikke sukkelde door, de dunne had zijn punt gemaakt. Uiteindelijk vond ie dat hij, als achterblijver vreselijk in zijn knieen geschoten was omdat hij niet meer met de kleine hobbezak naar de gym kon en dat de dikkerd een asociale hufter was omdat ie weg ging. De onzekerheid en de spanning van de dikkerd waren weggeveegd in een klein onbenullig hoekje en de lange dunne had soeverein de ellende op zich genomen.

Later zag ik ze in de douche, de dunne babbelde voort, de dikke hield heel erg zijn mond dicht. Een getuigenis van diepe vriendschap, gevangen in een solide en fraaie deadlock.

extra extra

Bij het verhaal dat ik vanmorgen schreef zat ik te vechten met de plaatjes. Ik uploadde het met een tweede keus, maar kwam daarna iets beters tegen.

Dus als extra bijdrage...
het onderschrift op het schilderij luidt: Ideas which never reach the next morning....
en over copyright... kweenie van wie het is... bijvoorbaat excuses.